Przejdź do treści głównej serwisu
Muzeum
Wersja kontrastowa
A A A
BIP

Muzeum Etnograficzne w Social Mediach

  • Start
  • Aktualności
  • O muzeum
  • Dla zwiedzających
  • Wystawy
  • Parki etnograficzne
  • Edukacja
  • Wydarzenia
  • Galeria
  • Wydawnictwa
  • Kontakt

■ Ośrodek paszyński Powrót

  • ■ Historia kolekcji
  • ■ O kolekcji
  • ■ Najstarsza generacja rzeźbiarzy
  • Antoni Mazur (1910-2010)
  • Jan Madej (1905-1989)
  • Jędrzej Wawro (1864-1937)
  • Józef Grucela (1898-1982)
  • Józef Piłat (1900-1971)
  • Piotr Dymurski (1911-1979)
  • Stanisław Denkiewicz (1913-1990)
  • Władysław Bąk (1904-1995)
  • Władysław Chajec (1904-1985)
  • ■ Ośrodek łukowski
  • Bolesław Suska (1919-2011)
  • Marian Adamski (1929-2007)
  • Stanisław Suska (1959 r.)
  • Tadeusz Cąkała (1927-1975)
  • Wacław Suska (1922-1999)
  • ■ Ośrodek paszyński
  • Anna Padoł (1953-2019)
  • Józef Orlecki (1931-2013)
  • Mieczysław Piwko (1924-1993)
  • Piotr Kożuch (1940-2017)
  • Stanisław Mika (1909-1987)
  • Stanisław Poręba (1919-1984)
  • Wojciech Oleksy (1903-1985)
  • Stanisław Hołda (1926-1987)
  • ■ Ośrodek sierpecki
  • Jan Krajewski (1935-2017)
  • Wincenty Krajewski (1896-1978)
  • ■ Rzeźbiarze spoza ośrodków
  • Adam Zegadło (1910-1989)
  • Eugeniusz Zegadło (ur. 1943)
  • Feliks Czajkowski (1905-1978)
  • Franciszek Lenart (1919-1997)
  • Franciszek Świder (1903-1984)
  • Grzegorz Król (ur. 1953)
  • Ignacy Majerek (1915-1987)
  • Izydor Błaszczak (1897-1976)
  • Józef Sobota (1984-1979)
  • Józef Zganiacz (1904-1996)
  • Ludwik Kubaszczyk (1905-1984)
  • Michał Skorut (1918-1984)
  • Piotr Zelek (1926-2009)
  • Roman Śledź (1948)
  • Literatura

Powstanie i rozwój ośrodka sztuki ludowej w Paszynie jest zasługą charyzmatycznego kapłana Edwarda Nitki (1919-1981), który pełnił tam funkcję proboszcza od 1957 roku przez kilkadziesiąt lat. Ta biedna beskidzka wioska, leżąca w pobliżu Nowego Sącza, stała się prężnym centrum spontanicznej i samorodnej twórczości w latach 70. i 80. XX wieku. Działalnością artystyczną zajmowało się tam wtedy ponad 50 osób.

Powstanie ośrodka przypada na przełom lat 60. i 70. XX wieku i związane było z postacią głuchoniemego Wojciecha Oleksego. Przynosił on regularnie w darze księdzu Nitce strugane przez siebie prymitywne figurki świętych. Kapłan traktował je jako przejaw jego religijności i umieszał w kościele przy ołtarzu. Nie spotykały się one z aprobatą miejscowej ludności, dopóki nie zwrócił na nie uwagi wizytujący parafię biskup. Docenienie sztuki Oleksego wpłynęło na podniesienie jego statusu społecznego w oczach mieszkańców wsi. Wiele osób pozazdrościło mu sukcesu i też zaczęło rzeźbić. Swoje prace przynosili na plebanię, która dzięki działalności ks. Nitki stała się nieformalnym centrum lokalnej kultury z bogatą kolekcją prac paszyńskich artystów. Odbywały się w niej również prowadzone przez plastyków warsztaty rzeźbienia dla chłopców, kursy malowania na szkle dla dziewcząt. Wielu uczestników tych szkoleń stało się znanymi artystami. Ksiądz Nitka otaczał także opieką wielu twórców z regionu, kolekcjonując ich prace, np. Stanisława Hołdę z Nowego Sącza, malarkę Marie Wnęk z Olszanki. W krótkim czasie ośrodek paszyński zyskał sławę nie tylko w Polsce, zaczęli do niego przyjeżdżać pracownicy muzeów, kolekcjonerzy sztuki ludowej, tacy jak Bolesław Nawrocki, Ludwik Zimmerer, Ferdynand Kijak-Solowski, Izabella i Piotr Sałustowiczowie, Leszek Macak. Po śmierci proboszcza, za sprawą księdza Stanisława Janasa, który kontynuował jego dzieło, w Paszynie wybudowano i otworzono w 1994 roku Muzeum Sztuki Ludowej im ks. Edwarda Nitki. Liczy ono obecnie ponad trzy tysiące rzeźb i obrazów, głównie na szkle.

Rzeźby artystów związanych z Paszynem znajdują się wielu kolekcjach renomowanych polskich muzeów, takich jak: Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Muzeum w Nowym Sączu, Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach.

Ośrodek paszyński jest bogato reprezentowany w kolekcji Izabelli i Piotra Sałustowiczów. W zbiorze znalazło się 101 rzeźb 17 artystów. Są to rzeźby najwybitniejszych paszyńskich rzeźbiarzy: Wojciecha Oleksego, Stanisława Miki, Mieczysława Piwki, Stanisława Hołdy, ale także ich kontynuatorów: Andrzeja Drożdża, Mieczysława Gajdosza, Władysława Głoda, Zenona Głoda, Wojciecha Górki, Piotra Kożucha, Wojciecha Miki, Stanisława Oleksego, Wincentego Orleckiego, Józefa Orleckiego, Anny Padoł, Ewy Pogwizd, Stanisława Poręby.

Na wystawie przedstawiamy prace 8 rzeźbiarzy wybranych reprezentatywnie, tak by pokazać różnorodny charakter rzeźby paszyńskiej.

Program Regionalny
Województwo Kujawsko-Pomorskie
Unia Europejska