„Św. Kazimierz”, Wiktor Chrzanowski, 1991 r., olej, pilśń

4 marca w liturgii Kościoła katolickiego wspominamy św. Kazimierza (księcia z dynastii Jagiellonów). Urodzony 3 października w Krakowie był synem Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Ustanowiony świętym Kościoła katolickiego został obwołany patronem Polski i Litwy (od 1948 r. również patronem młodzieży litewskiej). Św. Kazimierz był pobożnym młodzieńcem, kształconym m. in. przez Jana Długosza – co przełożyło się na jego wszechstronną wiedzę i zainteresowania losami państwa. Zmarł w wieku 26 lat na gruźlicę – 4 marca 1484 r. Tego dnia w Wilnie od ponad 400 lat odbywa się zwyczajowy jarmark nazwany kaziukami (od pocz. XVII w.).

Prezentowany dziś wizerunek św. Kazimierza autorstwa Wiktora Chrzanowskiego (1946-2012) jest zgodny z powszechną ikonografią. Młodzieniec został ukazany w płaszczu książęcym, z mitrą na głowie i lilią w prawej dłoni. Symbolika tego kwiatu odwołuje się m.in. do czystości, niewinności, pobożności. Święty w lewej dłoni trzyma krzyż, co wskazuje na religijność królewicza. Św. Kazimierz stoi na niewielkim wzniesieniu, na którym rosną rytmicznie skomponowane konwalie. Ich symbolika jest tożsama z kwieciem lilii. Tłem dla postaci jest cieniowana barwa niebieska – od ciemnej przy brzegach po jaśniejsze tony wokół postaci.