Obraz “Konstytucja 3 Maja”, wyk. Janina Jarosz, 1982 r., Zakopane, woj. małopolskie, olej na szkle, 40×30 cm, fot. z Archiwum MET

3 maja przypada popularne święto narodowe, wspomnienie wielkiego sukcesu polskiej myśli politycznej – ustanowienie pierwszej w Europie i drugiej na świecie nowoczesnej konstytucji oraz (nie można o tym nie wspomnieć) kolejny dzień tak lubianej przez Polaków majówki.

Najsłynniejszym przedstawieniem malarskim tego wydarzenia historycznego jest oczywiście obraz Jana Matejki „Konstytucja 3 Maja 1971 roku” z 1891 r. Zaglądając do naszego magazynu sztuki można zauważyć, że twórcy nieprofesjonalni również chętnie podejmują tematykę historyczną w swojej twórczości. Operując symbolami religijnymi, narodowymi, kierując się przy tym intuicją, wrażliwością, tworzą dzieła, które są wyrazem uczuć patriotycznych i służą ich podsycaniu.

Trzeciego maja prezentujemy obraz autorstwa Janiny Jarosz, który jest jej artystycznym komentarzem. Słynna twórczyni ludowa w swoim malarskim pomniku historii łączy motywy religijne i historyczne. Główną postacią w tym przedstawieniu jest Czarna Madonna w wariancie Matki Boskiej Bolesnej, która płacze nad losem chłopa pańszczyźnianego. To właśnie poprawa chłopskiej niedoli zdaje się dla artystki głównym, pozytywem nowego aktu prawnego. Ta ustawa zasadnicza wycelowana niczym oręż w stronę złego szlachcica – agresora jest wybawieniem dla ludu. Odmiana losu chłopa ciemiężonego przez szlachtę dla Janiny Jarosz jest najważniejszym aspektem uchwalenia nowej konstytucji.

Janina Jarosz urodziła się w 1950 r. z Zakopanem. Od 1975 r. maluje na szkle (jej nauczycielem był mąż – twórca ludowy Zdzisław Walczak). W jej pracach dominuje tematyka sakralna, nie brakuje też scen rodzajowych w anturażu góralszczyzny.