„Anioł śmierci – Korczak z Dziećmi idący do Treblinki”, Zofia Besz-Jary, 1994, płótno, olej

27 stycznia Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holocaustu. W tym dniu czczona jest pamięć ofiar pochodzenia żydowskiego, które w czasie II wojny światowej zginęły z rąk nazistów.

W cyklu #sztukazkalendarza prezentujemy obraz Zofii Besz-Jary (1925-2012) zatytułowany „Anioł śmierci – Korczak z Dziećmi idący do Treblinki”. Podpis do obrazu autorka uzupełniła dopiskiem „wspomnienie z 1942”. W tym roku, w pierwszych dniach sierpnia, do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince został wysłany transport m. in. z Januszem Korczakiem i jego podopiecznymi z Domu Sierot.

Zofia Besz-Jary przedstawia scenę u bram Treblinki. Janusz Korczak zamyka pochód, przed nim idą dzieci w różnym wieku. Gwiazda Dawida umiejscowiona jest przez artystkę na plecach tak, aby była wyraźnie widoczna dla odbiorcy. Artystka przy pomocy barw rozdzieliła plan na dwa światy: dzieci mają wielobarwne ubranka, przy drodze rosną kolorowe kwiaty i wybija się soczysta zieleń drzew. W głębi świat przejmują ciemne barwy. Nastrój grozy i śmierci potęguje wyłaniający się z lewego rogu tytułowy „Anioł śmierci”, który na piersi ma wyrytą swastykę. Zderzenie tych dwóch, odmiennych kolorystycznie światów, wskazuje jednoznacznie na dychotomię wartości: dobra i zła, życia i śmierci.