“Bocian”, wyk. Helena Ptaszyńska-Szczypawka, 1970-1977 r., Mościska, woj. mazowieckie, drewno polichromowane, drut, wys. 18,5 cm, fot. Marian Kosicki

Ustanowienie 9 maja Światowego Dnia Ptaków Wędrownych ma na celu promowanie wiedzy na temat migracji ptaków, jak również upowszechnienie świadomości o potrzebie ich ochrony.

Obiektem dnia jest rzeźba „Bocian” Heleny Ptaszyńskiej-Szczypawki, która bardzo chętnie rzeźbiła te ptaki. Bociany odlatują z Polski w sierpniu i wrześniu, a powracają w marcu i kwietniu. Ich wiosenny powrót potwierdzają ludowe przysłowia: „Gdy bocian na święty Józef przybędzie, to śniegu już nie będzie”, „Na Zwiastowanie przybywaj bocianie”.

W wyobrażeniach ludowych bocian łączony jest z symboliką szczęścia, powodzenia, płodności. Uważa się, że to właśnie ten ptak przynosi błogosławieństwo dla mieszkańców gospodarstwa, w którym znajduje się jego gniazdo: „Gdzie bocian na gnieździe siedzi, tam piorun nie uderzy”.

Skrzywdzenie bociana, usunięcie jego gniazda, zniszczenie jaj uważa się za grzech, a sprawcę bocianiego nieszczęścia czeka kara. Ludowe przekonania pokrywają się tutaj ze statusem prawnym bociana białego, który w Polsce jest pod ochroną.

Helena Ptaszyńska-Szczypawka (1897-1978) urodziła się w Mościskach. Całe życie pracowała na gospodarstwie. Z dużą życzliwością podchodziła do zwierząt, którymi się opiekowała i to one w dużej mierze stały się tematami jej rzeźb. Żyła i tworzyła w bardzo skromnych warunkach, do rzeźbienia używając mało wyspecjalizowanych narzędzi jak np. siekiery. Rzeźbienie było dla niej z jednej strony ucieczką od trudów codzienności ale również źródłem szczęścia.