Kolekcja sztuki ludowej i nieprofesjonalnej Bolesława i Liny Nawrockich, to jeden z największych prywatnych zbiorów tego rodzaju, nie tylko w skali kraju. Twórcą jej był Bolesław Nawrocki (1924-2008) z Warszawy, prawnik, muzyk, muzykolog, mecenas sztuki. Jego działania kolekcjonerskie wspierała żona Lina Carminati-Nawrocka.

Kolekcja powstawała od poł. lat 60. XX w. Obejmuje prace z zakresu rzeźby i malarstwa najwybitniejszych polskich twórców.

Artyści, których prace kolekcjonował Nawrocki, wywodzili się zarówno ze środowisk wiejskich, jak i miejskich, często skrajnych pod względem społecznym i kulturowym. Zainteresowanie wzbudzali spontanicznością i szczerością sztuki, która tworzyli. Była ona dla nich formą azylu, kompensowała ich codzienne troski, ułomności psychiczne czy fizyczne, często odrzucenie społeczne, nadawała sens ich życiu. Każdy z nich stworzył, własny, niepowtarzalny i rozpoznawalny styl wypowiedzi artystycznej.

[icon name=”arrow-circle-right” class=”” unprefixed_class=””] I Rzeźba

I.1

Do najstarszej generacji artystów wywodzących się ze środowiska wiejskiego, kontynuatorów tradycji dawnej rzeźby ludowej, należą: Jędrzej Wawro, Leon Kudła, Jan Lamęcki, Józef Janos, Andrzej Siek, Józef Grucela, Wincenty Krajewski. Rzeźbieniem zajmowali się już w okresie międzywojennym podejmując głównie tematykę religijną.

I.2 i I. 3.

Rzeźbiarze, którzy rozpoczynali działalność artystyczną po II wojnie światowej, wielu z nich w podeszłym wieku, po przejściu na rentę czy emeryturę. Odbiorcą ich prac stało się przede wszystkim środowisko miejskie.

I.2.

Stanisław Mika i Józef Sobota podejmowali w swoich rzeźbach głównie tematykę sakralną. Wywodzili się ze środowiska wiejskiego i mentalnie byli z nim związani, tworzyli jednak sztukę odrębną, indywidualną wykraczająca poza kanony w nim funkcjonujące, nie znajdując początkowo akceptacji najbliższego otoczenia.

I.3.

Artyści, którzy po II wojnie światowej, w nowych warunkach społeczno-politycznych równolegle z tematyką religijną w swej twórczości podejmowali tematy świeckie – obyczajowe i społeczne. Są to: Antoni Baran, Ignacy Kamiński, Franciszek Lenart, Stanisław Majewski, Mieczysław Piwko, Andrzej Radzik, Józef Słonina, Tadeusz Żak.

[icon name=”arrow-circle-right” class=”” unprefixed_class=””] II Malarstwo nieprofesjonalne

Autorami cennych obrazów włączonych do zbiorów są sztandarowi przedstawiciele malarstwa nieprofesjonalnego: Nikifor Krynicki, Katarzyna Gawłowa, Marianna Wiśnios, Tadeusz Żak, Maria Wnęk, Ryszard Kosek. Ciekawe są również rysunki Wojciecha Oleksego – szkice do wcześniej pozyskanych rzeźb artysty.

Nikifor Krynicki jest zliczany do grona najwybitniejszych na świecie malarzy prymitywistów.

Katarzyna Gawłowa, Marianna Wiśnios i Tadeusz Żak wywodzili się ze środowiska wiejskiego pod wpływem, którego kształtował się ich światopogląd i upodobania estetyczne. Znalazło to odzwierciedlenie w podejmowanej przez nich tematyce zarówno religijnej, jak też związanej z życiem wsi, jej tradycjami i zwyczajami.

Malarstwo Marii Wnęk i Ryszarda Koska wpisuję się w nurt sztuki art brut.

Maria Wnęk zaliczana do jednych z największych osobowości tego nurtu traktowała swoje malarstwo jako rodzaj posłannictwa piętnującego zło otaczającej rzeczywistości. Twórczość artystki znalazła uznanie także zagranicą, jej obrazy znajdują się m.in. w Muzeum Sztuki Art Brut w Lozannie. Malarstwo Ryszarda Koska będące rodzajem terapii dla artysty, odzwierciedla przemiany zachodzące w jego osobowości i jednocześnie jest manifestacją jego stosunku do świata. Pomimo, że jest zaliczane do sztuki art brut, wyrazem artystycznym plasuje się na granicy sztuki profesjonalnej.

Zadanie zrealizowane dzięki środkom otrzymanym w ramach programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kolekcje 2016. Kolekcje muzealne.
oraz dofinansowaniu przez Województwo Kujawsko-Pomorskiego.

–

Opracowała: Bożena Olszewska

Fotografie: Marian Kosicki

Przygotwanie strony: Jakub Kopczyński