Gęsiarka, rynienka, brytfanna – garnek do pieczenia i duszenia

Brytfanna to płaskie naczynie do pieczenia. Nazwa tego garnka pochodzi od niemieckiego słowa Bratpfanne, gdzie braten znaczy upiec/piec, a Pfanne to patelnia.

W przeszłości, brytfanny wykorzystywano głównie do pieczenia mięs. Miały przeważnie duże rozmiary, owalne kształty, były płaskie lub głębokie, z pokrywkami lub bez pokrywek, a wykonywane były głównie z żeliwa. Pomimo ich ciężaru ciężkie, ceniono je za to, że ułatwiały przygotowanie w piekarnikach znakomitych pieczeni. Równomierni się nagrzewały, długo utrzymywały ciepło i nie pochłaniały wilgoci, dzięki czemu pieczone w nich mięsa miały wyborny smak. W brytfannach pieczono przeważnie całe tuszki drobiowe – głównie kaczki i gęsi.

Żeliwne garnki do pieczenia znane i wykorzystywane są również obecnie. Uchodzą za prozdrowotne, ponieważ nie wydzielają szkodliwych substancji, a potrawy w nich przyrządzone, zachowują prawie całkowicie swoje właściwości odżywcze. Podobnymi cechami charakteryzują się także coraz bardziej popularne powszechnie gliniane naczynia do pieczenia: „garnki rzymskie”, marokańskie „tagine” czy tradycyjny bułgarski „sacz”.

Gęś pieczona z suszonymi śliwkami i jabłkami

Tuszka gęsi, 50 dag jabłek, 25 dag suszonych śliwek, pół szklanki śmietany, 2 dag mąki, pieprz, sól

Gęś umyć, osuszyć i natrzeć solą i pieprzem wewnątrz i na zewnątrz. Śliwki suszone umyć, namoczyć, wyjąć pestki. Jabłka umyć, obrać, oczyścić z gniazd nasiennych i podzielić na cząstki (8 z każdego jabłka). Owoce wymieszać i nadziać gęś. Tuszkę spiąć drewnianymi szpilkami lub zaszyć, ułożyć w brytfannie grzbietem do dołu i wstawić do gorącego piekarnika. Gdy gęś lekko się zrumieni, podlać kilkoma łyżkami wody, nałożyć przykrywkę i piec do miękkości od czasu do czasu podlewając wytworzonym sosem. Upieczoną gęś wyjąć z piekarnika, usunąć szpilki i nici. Podzielić na 8 -10 części, w zależności od wielkości tuszki. Do sosu wlać zaprawkę z mąki i śmietany, zagotować. Porcje gęsi układać na półmisku, polać sosem. Oddzielnie podać ziemniaki z wody i kapustę z jabłkiem.