„Dwojaki”, „dwójniaczki”, „dwaki” to popularne naczynia użytkowe, wyrabiane dawniej w warsztatach garncarskich.

Składały się z dwóch jednakowych garnuszków o pojemności mniej więcej 1 litra, ściśle przylegających do siebie i na wysokości brzuśców złączonych paskami gliny. Posiadały jedno wspólne ucho łączące obydwa garnuszki, umieszczone najczęściej poprzecznie. Oprócz dwojaków, ale znacznie rzadziej garncarze robili także trojaki, a nawet czworaki.

„Dwaki” służyły do noszenia jedzenia w czasie prac poza domem, zwłaszcza na pole, w porze żniw i wykopków. Przynoszono w nich zsiadłe mleko, gotowane ziemniaki, kasze i inne potrawy. Aby utrzymać w dwojakach jak najdłużej ciepło, owijano je w płócienne płachty. Często też posiadały przykrycie wykonane z podłużnego kawałka deski, z wycięciem na uchwyt i otworem na trzonek łyżki. Pokrywki dorabiali głównie sami użytkownicy. Niekiedy takie deseczki miały ozdobnie profilowane krawędzie, wycięte różne ornamenty, inicjały właściciela, a nawet datę.

Dwojaki gliniane używane były na wsiach do początków XX wieku. Z czasem zastąpiono je podobnymi w kształcie naczyniami emaliowanymi, produkowanymi fabrycznie. Pomimo tego, że dwojaki gliniane z czasem odeszły do lamusa, garncarze nie przestali ich wyrabiać. Naczynia te straciły swoje funkcje użytkowe, ale zyskały nowych nabywców, którzy zaczęli wykorzystywać „dwójniaczki” do urozmaicania wnętrz mieszkalnych, zwłaszcza tych w stylu rustykalnym. Obecnie także można na okazjonalnych kiermaszach kupić nie tylko dwojaki naturalnej wielkości, ale również ich miniatury.

Dwojaki znalazły swoje miejsce również w sztuce, zwłaszcza w malarstwie poświęconym tematyce wiejskiej. Zobaczyć je można chociażby na obrazach Aleksandra Gierymskiego, Alfreda Wierusza – Kowalskiego. Zwłaszcza pięknie prezentują się na obrazie „Bociany” Józefa Chełmowskiego.