Wirtualna wystawa „Lalki w strojach regionalnych”

Kolekcja lalek w strojach regionalnych jest efektem fascynacji Pani Barbary Kowalskiej-Suryn, która interesowała się kulturą ludową i folklorem. Była miłośniczką Muzeum Etnograficznego w Toruniu, odwiedzała nasze wystawy i kiermasze sztuki ludowej. Korzystała z szerokiej działalności popularyzatorskiej Muzeum.

Zgodnie z jej wolą, syn Marek Suryn, przekazał kolekcję 51 lalek naszemu Muzeum.

Lalki zostały wykonane przez Spółdzielnię Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Powstała ona w 1945 roku z inicjatywy artystów-plastyków, wykładowców Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Oni też, wspólnie z etnografami, nadzorowali poprawność wykonywania wszystkich produktów.

Prezentujemy stroje ludowe z 20 regionów Polski.

Kolekcja składa się z lalek pojedynczych (33 sztuki, strój kobiecy lub męski) oraz lalek par (9 par, strój kobiecy i męski). Z niektórych pojedynczych lalek daje się tworzyć regionalne pary.  Dołożono staranności, aby strój lalki był zgodny z uznanym wzorcem regionalnym, co do materiału i typu zdobnictwa. W zdecydowanej większości lalki prezentują stroje świąteczne. Zdarzają się także lalki prezentujące ubiór codzienny. Jedna z par jest nieoczywista. To Krakowianka i Górnik, którzy nie stanowią pary regionalnej, raczej symboliczną. Lalki zostały wykonane w uproszczonym stylu, charakterystycznym dla danego regionu. Ich niewielki, 12 cm rozmiar, powoduje konieczność pewnej stylizacji (np. tkaniny mają malowane paski, haft występuje jako malunek). Nie zaburza ona jednak cech charakterystycznych dla danego regionu. Lalki wykonano w latach siedemdziesiątych-osiemdziesiątych XX w.

Lalki przedstawiają stroje następujących regionów:

Biłgorajskie (1 pojedyncza), Biskupizna (1 pojedyncza), Kaszuby (1 pojedyncza i para), Kieleckie (1 pojedyncza), Krakowskie (para, 4 pojedynczych oraz para Krakowianka + Górnik), Kujawy (2 pojedyncze), Kurpie – Puszcza Biała (3 pojedyncze), Kurpie – Puszcza Zielona (3 pojedyncze), Lubelskie (2 pojedyncze), Łowickie (3 pojedyncze), Opoczyńskie (1 pojedyncza), Piotrkowskie (para), Podhale (para i 1 pojedyncza), Podlasie (1 pojedyncza), Sieradzkie (para), Spisz (2 pojedyncze), Śląsk (1 pojedyncza), Warmia (para i 3 pojedyncze), Wielkopolska (para i 1 pojedyncza), Żywieckie (para i 1 pojedyncza). Jedna z lalek, podpisana jako „Góralka bieszczadzka” ma na tyle stylizowany ubiór, że nie można jej przypisać do żadnej grupy etnicznej.

Lalki będą wykorzystane w działalności edukacyjnej naszego Muzeum.

Do września 2024 roku lalki można obejrzeć w gablotach w holu Arsenału Muzeum Etnograficznego w Toruniu, przy ul. Wały gen. Sikorskiego 19.

 

Kurator: Kinga Turska-Skowronek

Współpraca: Justyna Słomska-Nowak

Zdjęcia: Adam Zakrzewski

Realizacja filmu: Bartosz Filipczyk