Prace interwencyjne przy drzewostanie – etap I
Prace interwencyjne przy drzewostanie Muzeum Etnograficznego w Toruniu – etap I rozpoczęły się 5 grudnia i trwały do 20 grudnia 2024 roku. Projekt o wartości 50 000,00 zł został zrealizowany przy wsparciu finansowym WFOŚiGW w Toruniu.
Do prac w pierwszym etapie wytypowano grupę czterech klonów zwyczajnych znajdujących się przy wejściu do muzeum, obok Arsenału. – Są to okazałe drzewa, dobrze widoczne od strony miasta, a jednocześnie zlokalizowane w jednym z najbardziej uczęszczanych miejsc, dlatego ważny był ich stan zdrowia i zapewnienie bezpieczeństwa – mówi Ewa Kalbarczyk, kierownik Działu Technicznego. – Wykonano cięcia prześwietlające w górnej partii korony, usunięto jemiołę i posusz. W celu obniżenia środka ciężkości i zwiększenia odporności drzew na porywy wiatru minimalnie obniżono koronę i wykonano cięcia odciążające. Na jednym drzewie założono wiązania stabilizujące.
Na 20 egzemplarzach drzew zaplanowano m.in. usunięcie jemioły i posuszu, założenie wiązań, cięcia redukcyjne z korektą statyki. Jedenaście sztuk drzew uschniętych, zamierających lub o nieodwracalnie zaburzonej statyce miało zostać wyciętych. Zaplanowane założenia zostały wykonane. Prace były prowadzone metodą arborystyczną, podnośnik wykorzystano przy jednym drzewie o mocno zachwianej statyce.
Kolejną grupą drzew były dwie okazałe topole szare przy wejściu do Parku Etnograficznego, przy wejściu do karczmy „U Damroki”. Są to relikty najstarszego zadrzewienia na terenie parku, posadzone po bokach figury św. Nepomucena. Utrwalone w świadomości wielu zwiedzających są miejscem, w którym często zatrzymują się odwiedzające nas wycieczki. W ostatnich latach stan kruchych z natury topoli uległ pogorszeniu. W trakcie prac usunięte zostały suche, zamierające konary grożące upadkiem oraz gniazda jemioły, założono także wiązania o mocy 8 t.
Dalsze prace objęły lipy drobnolistne pomiędzy karczmą a spichlerzem. – Lipa przy alejce i oddana została zabiegom pielęgnacyjnym: usunięto jemiołę, poprawiono statykę, dokonano cięć korekcyjnych w koronie – tłumaczy nasz ekspertka. – Sąsiednia lipa ze względu na bardzo silne porażenie jemiołą zamarła i została ścięta ze względów bezpieczeństwa. Pozostawiono pień do wysokości ok. 2 m z kapliczką będącą elementem ekspozycji oraz zawiązkami korony regeneracyjnej.
Drzewa od strony ul. Odrodzenia wybrane zostały do prac ze względu na ich położenie (poza płotem muzeum, w pasie drogowym, w bezpośrednim sąsiedztwie wiat przystankowych) oraz bezpieczeństwo. Od tej strony usunięto dwa klony srebrzyste i jeden klon zwyczajny rosnące na skarpie, ze szczątkową koroną całkowicie porażoną przez jemiołę. Lepiej rokował rosnący obok jeden egzemplarz klonu srebrzystego, z którego usunięto jemiołę oraz grożące upadkiem gałęzie i pozostawiono do regeneracji.
Wzdłuż ogrodzenia posesji przy ul. Odrodzenia 4/6 rośnie gęsty rząd samosiejek, w przeważającej ilości niewielkich klonów zwyczajnych. Ze względu na stłoczenie ich kłody są powyginane, korony przewężone, zbyt wysoko osadzone i punktowo porażone jemiołą. Pojedyncze egzemplarze wychylone były w kierunku południowym. Pomimo swojego średniego stanu drzewa te są cenne ze względu na wytwarzany przez nie cień, co jest korzystne szczególnie latem w sąsiedztwie przystanku i obok ruchliwej ulicy. Z tego względu wybrano tylko trzy najbardziej narażone drzewa, usunięto z nich jemiołę i zlikwidowano przewieszenia w kierunku chodnika.
Podobny zakres prac dotyczył trzech klonów zwyczajnych w narożniku działki, przy parkingu Przychodni Miejskiej i wiacie przystanku. Z drzew tych ściągnięto jemiołę, dokonano cięć redukcyjnych na najdłuższych i uschniętych konarach, skorygowano statykę.
Ważnym elementem zadania było uratowanie drzew i przywrócenie bezpieczeństwa zwiedzających w środkowej części parku etnograficznego. Wzdłuż podjazdu do pieca chlebowego znajdował się rząd drzew pochodzący z pierwszych nasadzeń po założeniu muzeum utworzony z lip drobnolistnych rozdzielonych klonami zwyczajnymi (cztery sztuki). Klony zostały znacznie uszkodzone podczas wichur w ostatnich latach, a na ich zły stan wpływało porażenie jemiołą. Zostały one usunięte, aby możliwe było odtworzenie szpaleru lipowego.
Z pozostawionych pięciu lip drobnolistnych usunięto bardzo dużą ilość jemioły, wykonano zdecydowane cięcia redukcyjne na wysokość, aby obniżyć środek ciężkości i ustabilizować drzewa, cięciami korekcyjnymi prześwietlono korony. Pracom pielęgnacyjnym poddano także klon zwyczajny na przedłużeniu szpaleru po drugiej stronie alejki (usunięcie posuszu i jemioły).
Ostatnim elementem zadania było usunięcie dwóch niewielkich świerków pospolitych rosnących przy krawędzi parkingu muzeum. Od dwóch/trzech lat kolejne gałęzie ich ulegały porażeniu, a zamierające drzewa groziły upadkiem na parking. Po zakończeniu prac cały teren został uporządkowany: gałęzie i ścięta jemioła zmielone w rębaku, wywiezione przez wykonawcę, kłody oraz grubsze konary zostały pocięte i złożone. Wskazane pnie pozostawione po wycince zostały wyfrezowane.
Drzewa po zabiegach interwencyjnych mają naturalny kształt, są zabezpieczone i oczyszczone z pasożytniczej jemioły, co na pewno korzystnie wpłynie na ich żywotność i przedłuży życie. Podkreślić należy, że opracowanych 31 egzemplarzy drzew (20 sztuk – poprawa kondycji i bezpieczeństwa, 11 – wycinka) stanowiło ok. 30 procent drzewostanu.
II etap prac przeprowadzono w 2025 r.
