Autor: Dorota Kalinowska (MZKiD) i Kinga Turska-Skowronek
Opis
Muzeum Etnograficzne w Toruniu wydało czwartą płytę w ramach projektu „Dziedzictwo niematerialne w województwie kujawsko-pomorskim”. Tegoroczna publikacja zatytułowana jest „Haft kujawski” i zawiera materiały multimedialne (teksty, rysunki, fotografie, filmy oraz wzory do druku). Można ją otrzymać bezpłatnie w siedzibie Muzeum.
Ideą powstania płyty było nie tylko zaprezentowanie specyfiki i historii tego rękodzieła, ale przede wszystkim pokazanie procesu powstawania haftu: wybór surowca (nici do haftowania, tkaniny), komponowanie wzoru i przeniesienie go na tkaninę, użycie określonych ściegów do wykonania wybranych motywów, tworzących wzór. Wydawnictwo ukazuje precyzyjność i żmudność tworzenia każdego fragmentu kompozycji. Jednocześnie zwraca uwagę na kreatywność całego procesu.
Płyta może służyć jako materiał dydaktyczny do zdobywania wiedzy o hafcie kujawskim oraz nauki wyszywania. Do tej pory hafciarki – twórczynie ludowe – były wyłącznym depozytariuszem tej umiejętności oraz nauczycielkami nowych twórców. Znajomość haftu kujawskiego ocalała dzięki przeniesieniu go na współczesne formy – bieżniki, obrusy, serwetki czy też fartuszki kelnerskie. Warunkiem było jednak przetrwanie umiejętności jego wykonywania.
Motywy i wzory haftu kujawskiego związane są z tradycyjnym strojem ludowym.
W czasach współczesnych strój ten używany jest przede wszystkim przez zespoły folklorystyczne, taneczne oraz twórczynie ludowe. Należy zauważyć, że przekazywanie z pokolenia na pokolenie – zarówno w sposób sformalizowany jak i niesformalizowany –umiejętności wykonywania haftu jest na szczęście procesem żywym i niezanikającym. Zasługuje on na wszelkie możliwe wsparcie, którego elementem jest płyta „Haft kujawski”.
Osoby i instytucje, które chciałyby wykorzystać płytę (dostępną w języku polskim lub angielskim) w celach edukacyjnych i popularyzatorskich mogą otrzymać ją bezpłatnie. Płyty osobiście odbierać można w sekretariacie Muzeum Etnograficznego w Toruniu w godz. 8.00-16.00 (tel. 56 622 36 49, e-mail: kontakt@etnomuzeum.pl). Liczba wydawnictw jest ograniczona.
Pierwsza płyta z serii „Dziedzictwo niematerialne w województwie kujawsko-pomorskim” ukazała się w 2016 r. i dotyczyła kujawskiego obrzędu „chodzenia z kozą”. W 2017 roku Muzeum wydało publikację o szymborskich przywołówkach, w 2018 roku płytę o kujawskim sypaniu wzorów piaskiem.
„Haft kujawski” ( seria: „Dziedzictwo niematerialne województwa kujawsko-pomorskiego”)
Koncepcja płyty, tekst, wybór materiałów audiowizualnych, reżyseria filmów: Dorota Kalinowska (MZKiD) i Kinga Turska-Skowronek (MET)
Redakcja: Hubert Czachowski, Justyna Słomska-Nowak
Opracowanie graficzne: Wojciech Kiwi Jaroszewski
Realizacja: Przemysław Bielawowski
Wydawca: Muzeum Etnograficzne w Toruniu, 2019
