Wystawa wirtualna

Kolekcja sztuki ludowej i nieprofesjonalnej Bolesława i Liny Nawrockich, to jeden z największych prywatnych zbiorów tego rodzaju, nie tylko w skali kraju. Twórcą jej był Bolesław Nawrocki (1924-2008) z Warszawy, prawnik, muzyk, muzykolog, mecenas sztuki. Jego działania kolekcjonerskie wspierała żona Lina Carminati-Nawrocka.

Kolekcja powstawała od poł. lat 60. XX w. Obejmuje prace z zakresu rzeźby i malarstwa najwybitniejszych polskich twórców.

Artyści, których prace kolekcjonował Nawrocki, wywodzili się zarówno ze środowisk wiejskich, jak i miejskich, często skrajnych pod względem społecznym i kulturowym. Zainteresowanie wzbudzali spontanicznością i szczerością sztuki, która tworzyli. Była ona dla nich formą azylu, kompensowała ich codzienne troski, ułomności psychiczne czy fizyczne, często odrzucenie społeczne, nadawała sens ich życiu. Każdy z nich stworzył, własny, niepowtarzalny i rozpoznawalny styl wypowiedzi artystycznej.

W ramach przyznanych środków z Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2006, 2008, 2010 Muzeum pozyskało z kolekcji 567 prac z zakresu rzeźby i malarstwa 32 artystów. Dzięki ostatniemu, prezentowanemu zakupowi włączono do zbiorów 217 prac 23 twórców – 121 rzeźb 17 rzeźbiarzy oraz 96 obrazów 7 artystów.

 

Wybrane prace z zakresu rzeźby i malarstwa

 

I Rzeźba

I.1

Do najstarszej generacji artystów wywodzących się ze środowiska wiejskiego, kontynuatorów tradycji dawnej rzeźby ludowej, należą: Jędrzej Wawro, Leon Kudła, Jan Lamęcki, Józef Janos, Andrzej Siek, Józef Grucela, Wincenty Krajewski. Rzeźbieniem zajmowali się już w okresie międzywojennym podejmując głównie tematykę religijną.

1. Jędrzej Wawro (1864-1937), Gorzeń Dolny, woj. małopolskie

2. Leon Kudła (1879-1964), Świerze Górne, woj. mazowieckie

3. Jan Lamęcki (1885-1971), Dądrowa Zielona, woj. śląskie

4. Józef Janos (1895-1985), Dębno, woj. małopolskie

5. Andrzej Siek (188701975), Lipiny Dolne, woj. lubelskie 

6. Józef Grucela (1898-1982), Piwniczna, woj. małpolskie

7. Wincenty Krajewski (1896-1978), Zawidz Kościelny, woj. mazowieckie

I.2 i I. 3.

Rzeźbiarze, którzy rozpoczynali działalność artystyczną po II wojnie światowej, wielu z nich w podeszłym wieku, po przejściu na rentę czy emeryturę. Odbiorcą ich prac stało się przede wszystkim środowisko miejskie.

I.2.

Stanisław Mika i Józef Sobota podejmowali w swoich rzeźbach głównie tematykę sakralną. Wywodzili się ze środowiska wiejskiego i mentalnie byli z nim związani, tworzyli jednak sztukę odrębną, indywidualną wykraczająca poza kanony w nim funkcjonujące, nie znajdując początkowo akceptacji najbliższego otoczenia.

1. Stanisław Mika (1901-1987), Paszyn, woj. małopolskie

2. Józef Sobota (1984-1979), Regut, woj. mazowieckie

 

I.3.

Artyści, którzy po II wojnie światowej, w nowych warunkach społeczno-politycznych równolegle z tematyką religijną w swej twórczości podejmowali tematy świeckie – obyczajowe i społeczne. Są to: Antoni Baran, Ignacy Kamiński, Franciszek Lenart, Stanisław Majewski, Mieczysław Piwko, Andrzej Radzik, Józef Słonina, Tadeusz Żak.

1. Antonia Baran (1903-2013), Opoczno, woj.łódzkie

2. Ignacy Kamiński (1883-1974), Oraczew, woj. łódzkie

3. Franciszek Lenart (1919-1997), Gwoźnica Dolna, woj. podkarpackie

4. Stanisław Majewski (1922-1986), Sternalice, woj. opolskie

5. Mieczysław Piwko (1924-1993), Paszyn, woj. małopolskie

best 30%off aaaa jh rolex daytona rolex calibre 4130 7750 mingzhu engine m116505 0012 mens automatic at discount price. offer all kinds of high quality tiffany atlas fake watches which you need.

6. Andrzej Radzik (1920-1980), Grybów, woj. małopolskie

7. Józef Słonina (1925-1978), Bogdanówka, woj. małopolskie

8. Tadeusz Żak (1925-1998), Kielce, woj. świętokrzyskie

 

II Malarstwo nieprofesjonalne

Autorami cennych obrazów włączonych do zbiorów są sztandarowi przedstawiciele malarstwa nieprofesjonalnego: Nikifor Krynicki, Katarzyna Gawłowa, Marianna Wiśnios, Tadeusz Żak, Maria Wnęk, Ryszard Kosek. Ciekawe są również rysunki Wojciecha Oleksego – szkice do wcześniej pozyskanych rzeźb artysty.

Nikifor Krynicki jest zliczany do grona najwybitniejszych na świecie malarzy prymitywistów.

1. Nikifor Krynicki (1895-1968), Krynica, woj. małopolskie

 

Katarzyna Gawłowa, Marianna Wiśnios i Tadeusz Żak wywodzili się ze środowiska wiejskiego pod wpływem, którego kształtował się ich światopogląd i upodobania estetyczne. Znalazło to odzwierciedlenie w podejmowanej przez nich tematyce zarówno religijnej, jak też związanej z życiem wsi, jej tradycjami i zwyczajami.

2. Katarzyna Gawłowa (1896- 1981), Zielonki, woj. małopolskie

3. Marianna Wiśnios (1910-1996), Rataje, woj. śwwiętokrzyskie

4. Tadeusz Żak (1925-1998), Kielce, woj, świętokrzyskie

 

Malarstwo Marii Wnęk i Ryszarda Koska wpisuję się w nurt sztuki art brut.

Maria Wnęk zaliczana do jednych z największych osobowości tego nurtu traktowała swoje malarstwo jako rodzaj posłannictwa piętnującego zło otaczającej rzeczywistości. Twórczość artystki znalazła uznanie także zagranicą, jej obrazy znajdują się m.in. w Muzeum Sztuki Art Brut w Lozannie. Malarstwo Ryszarda Koska będące rodzajem terapii dla artysty, odzwierciedla przemiany zachodzące w jego osobowości i jednocześnie jest manifestacją jego stosunku do świata. Pomimo, że jest zaliczane do sztuki art brut, wyrazem artystycznym plasuje się na granicy sztuki profesjonalnej.

5. Marianna Wnęk (1922-2005), Olszanka, woj. małopolskie

 

6.  Ryszard Kosek (1957), Płock, woj. mazowieckie

7. Wojciech Oleksy 1903-1985), Paszyn, woj. małopolskie

 

---

 

Zadanie zrealizowane dzięki środkom otrzymanym w ramach programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kolekcje 2016. Kolekcje muzealne.
oraz dofinansowaniu przez Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Opracowała: Bożena Olszewska

Fotografie: Marian Kosicki

Przygotwanie strony: Jakub Kopczyński