W roku 2011 na rynku wydawniczym pojawiła się biografia Janusza Korczaka, lekarza, pedagoga, pisarza, autorstwa Joanny Olczak-Ronikier. Jej matka, Hanna Mortkowicz-Olczakowa to autorka pierwszej biografii Korczaka, która ukazała się w 1949 roku. Z kolei ojciec Hanny, Jakub Mortkowicz był wydawcą książek Janusza Korczaka.

Joanna Olczak-Ronikier, laureatka Nagrody Nike sprzed kilku lat, podjęła próbę nowego spojrzenia na postać tego wybitnego wychowawcy a prywatnie – przyjaciela rodziny Mortkowiczów, który bywał w domu rodzinnym jej matki. Czytelnik znajdzie tam nie tylko ciekawe fakty z życia człowieka po śmierci owianego legendą. Jest m.in. próba pokazania drogi całych pokoleń Żydów, którzy zasymilowani uważali się za Polaków, mówili po polsku i uważali się za część polskiej kultury. Sam Korczak zachował świadomość podwójnej tożsamości, która mogła być wielką wartością, ale i przekleństwem. Jest także obraz szerokiego środowiska, które skupił wokół siebie Korczak. Sam pracował w żydowski Domu Sierot. Był także jednym z inicjatorów powstania w 1919 roku Naszego Domu – polskiego internatu przeznaczonego dla dzieci biednych i osieroconych. Jedną z wychowawczyń pracujących w Naszym Domu była – wspomniana w tej biografii – Maria Znamierowska, późniejsza wybitna etnografka, założycielka naszego Muzeum.

Janusza Korczaka poznała w Kijowie, gdzie studiowała w latach 1915-1918. Zainteresowana pedagogiką pracowała w przedszkolu i konsultowała z nim problemy wychowawcze dzieci. Także w Kijowie poznała Marię Falską, która w 1919 roku podjęła trud kierowania Naszym Domem w Warszawie.

Maria Znamierowska pracowała w Naszym Domu przez kilka miesięcy w latach 1919-1920. Stan zdrowia spowodował rezygnację z tej pracy a dalsze studia i praca związały ją na cały okres międzywojenny z Wilnem. Z Marią Falską połączyła ją długoletnia przyjaźń. Osobiście znała wspomnianą na wstępie biografkę Korczaka, Hannę Mortkowicz-Olczakową. Kontakt utrzymała także z Januszem Korczakiem – świadczą o tym listy zachowane w jej spuściźnie.

opr. Jolanta Jakubowska