Tytuł: Etnonarracje – Pijacy i cwaniacy
Sierpień w tradycji Kościoła katolickiego w Polsce jest miesiącem trzeźwości. W najnowszym odcinku „Etnonarracji” opowiadamy o piciu alkoholu na wsi w drugiej połowie XIX wieku. Przywołujemy dane statystyczne, utwory literackie, a nawet wątki kryminalne i sensacyjne doniesienia prasowe.
- Gatunek: Podcast
- Wykonawca: Hanna Łopatyńska, Marta Domachowska, Magdalena Kujawa
- Data nagrania: 2021
- Nagrał: Kamil Mataczyński
- Uwagi: W sierpniowym podcaście z cyklu „Etnonarracje” Marta Domachowska z Działu Edukacji spotyka się z Hanną Łopatyńską, kierowniczką działu Folkloru i Kultury Społecznej. Przedmiotem ich rozmowy są przypadki pijaństwa i przestępczości wśród chłopów w XIX w. opisywane przez czasopismo „Pielgrzym” wydawane w Pelplinie od 1869 roku. Doniesienia prasowe na te tematy, z uwagi na charakter pisma miały pełnić rolę umoralniających przestróg. Z punktu widzenia antropologii kultury obraz tej sytuacji jest tym ciekawszy, że kreowali go korespondenci pisma, mieszkańcy wsi i małych miasteczek m.in. Kociewia, Kaszub i ziemi chełmińskiej. Nadsyłali oni nie tylko opisy lokalnych zdarzeń, których byli świadkami, ale także własne ich interpretacje i przemyślenia, np. typologię pijaków. Na łamy „Pielgrzyma” trafiały zwłaszcza te sprawy, które budziły zdumienie, m.in. w związku z ilością alkoholu, jaką był w stanie wypić klient karczmy w ramach zakładu, czy ze sprytem złodziei kradnących np. suszącą się na linkach pościel ucztującego w izbie obok właściciela lub wyprowadzających z gospodarstwa krowę – dla niepoznaki – obutą w trzewiki. Hanna Łopatyńska przedstawia także statystyki dotyczące spożycia alkoholu na przestrzeni minionych wieków oraz opowiada o próbach przeciwdziałania XIX-wiecznej pladze pijaństwa, takich jak zakładanie Bractw Trzeźwości, Misje święte i zbiorowe przyrzeczenia w parafiach czy przepisy na kuracje mające leczyć z alkoholizmu. Wspomina też o wpływie, jaki na omawiane problemy miała zawarta w objawieniach Maryjnych w Gietrzwałdzie w 1877 r., obietnica: „pijacy będą ukarani”.
Muzeum Etnograficzne w Social Mediach