Wampiry, strzygi i spółka Powrót

Wampiry, strzygi i spółka

Kurator: Hanna Łopatyńska

Oprawa plastyczna: Małgorzata Wojnowska-Sobecka

Rok: 2010

Wampiry, strzygi i spółka (15 maja do 30 września)

 

 
Od 15 maja w Muzeum Etnograficznym w Toruniu oglądać można wystawę Wampiry, strzygi i spółka opowiadającą o ludowych metodach ochrony przed złym wpływem zmarłych.

Banat – kraina położona w południowej części Wielkiej Niziny Węgierskiej, na terenie Rumunii, Serbii i Węgier – słynie z licznych opowieści o wampirach. Właśnie na ich podstawie powstał scenariusz wystawy. Najważniejszą jej część stanowią więc  relacje podróżników i badaczy, którzy na własne oczy widzieli działania ludzi dążących do unieszkodliwienia  wampirów i strzyg. Wszystkie te praktyki związane były z wiarą w możliwość powrotu zmarłych z grobów pod postacią demonów szkodzących żywym. Zapobiec temu mogło wiele czynności, do których wykorzystywano liczne przedmioty codziennego użytku. Wystawa, na którą oprócz dawnych relacji, składają się również eksponaty, fotografie i filmy, opowiada o świecie ludowej magii będącej reakcją na zło płynące z zaświatów.

Człowiek od wieków starał się zrozumieć otaczający go świat, szukał wyjaśnień zjawisk codziennych oraz niezwykłych. Tłumaczył je istnieniem i działalnością istot pozaziemskich. W Rumuni „dziwne” zachowania, groźne choroby czy niespodziewane śmierci uważano za skutek aktywności dusz zmarłych, które nie trafiły w zaświaty i krążą po świecie żywych. Dusze takie nazywane są strzygami, marami, upiorami, wilkołakami, wąpierzami lub wampirami.

Na wystawie znajdziemy wskazówki co zrobić, by zmarły nie stał się strzygą, a jeśli już to nastąpiło, jak sprawić, by dotarł do tamtego świata.

Istnieje szereg rytuałów zapobiegających przeistoczeniu się zmarłego w strzygę. Zmarły nie wróci na ziemię, jeśli ma ze sobą wszystko, czego mu potrzeba. W trumnie umieszcza się zatem różne przedmioty: monety (kładzie się je na powieki zmarłego lub w jego dłonie, by miał czym zapłacić za swoją podróż w zaświaty), szmaciane lalki symbolizujące krewnych zmarłego (by całą rodzinę miał przy sobie i nie tęsknił za nią). Przydatny okazuje się sznurek (związuje się nim buty zmarłego, by nie mógł chodzić), igła (wpina się ją w ubranie zmarłego, by przykuła go do trumny na wieki), ziarna maku (wsypuje się je do trumny, by zmarły zajął się ich liczeniem i zapomniał o powrocie). Ponadto na piersi nieboszczyka kładzie się spiralną świecę, zrobioną z zamoczonego w wosku sznurka, długości równej jego wzrostowi. Świecę taką zostawia się później w domu i od czasu do czasu przypala na znak pamięci o zmarłym.

Dusza zmarłego krąży po ziemi do czterdziestego dnia po śmierci. Należy wtedy wystawić na okno wodę, wódkę, talerz mąki i zapaloną świeczkę, by znalazła złożone jej dary. Jeżeli przez noc czegoś ubędzie, oznacza to, że dusza się pożywiła oraz napoiła i powinna pójść w zaświaty.

Gdy bliscy uważają, że zmarły ma szczególne predyspozycje do zostania strzygą, wbijają mu w serce gwóźdź. Według wierzeń strzygą najczęściej zostaje osoba, która urodziła się jako siódme dziecko tej samej płci, urodziła się w owodni lub w chwili narodzin była łysa. W strzygę może się też przeistoczyć nieboszczyk, na którego skoczy kot lub padnie cień mężczyzny, dlatego do pogrzebu przy ciele cały czas ktoś powinien czuwać.

Jeśli nie dopełniło się rytuałów i zmarły stał się strzygą, można go zniechęcić do odwiedzin domu, umieszczając świece w misce z ziarnami kukurydzy i trzymając miotłę trzonkiem w dół. Gdy środki te zawodzą, dokonuje się ekshumacji. By dowiedzieć się, który nieboszczyk przekształcił się w strzygę, trzeba udać się konno na cmentarz. Grób, nad którym koń nie chce przeskoczyć, jest siedzibę strzygi. Należy go otworzyć, wykopać ciało (ciało strzygi nie ulega rozkładowi), wbić w nie kołek lub wyrwać serce i spalić je. Jeśli strzyga jest szczególnie dokuczliwa, pali się całe ciało. Po tych zabiegach żyjący powinni zaznać spokoju.

Organizatorzy wystawy:
Rumuński Instytut Kultury w Warszawie
Muzeum Etnograficzne w Toruniu

Wystawa ze zbiorów Muzeum Wsi Banackiej w Timiszoarze /Rumunia/

Opr. H. Łopatyńska

Patroni medialni:

https://firstmedia.edu.sg/movie/erectile-dysfunction-mailing-list-a-comprehensive-guide-to-managing-ed-through-targeted-2633-inf/ https://firstmedia.edu.sg/news/biolyfe-cbd-gummies-reviews-for-ed-0581b91c-user-experiences-and-results/ https://firstmedia.edu.sg/blogs/can-erectile-dysfunction-be-cured-a-comprehensive-dbe75-guide/ https://firstmedia.edu.sg/support/are-cbd-gummies-good-for-sex-unlocking-the-secrets-7840-to-a-more-sensual-experience/ https://firstmedia.edu.sg/support/can-male-enhancement-pills-work-a-comprehensive-review-0ea9733-41837/ https://firstmedia.edu.sg/news/how-to-cancel-truly-keto-gummies-a-comprehensive-97ef7-guide-to-cancelling-your-subscription/ https://firstmedia.edu.sg/media/jessica-simpsons-33985-100-pound-weight-loss-journey-the-body-reset-diet-and-balanced-living/ https://firstmedia.edu.sg/health/whats-the-secret-behind-randy-jacksons-weight-fe1abe24-loss-journey/ https://firstmedia.edu.sg/movie/kelly-clarkson-gummies-at-walmart-a-sweet-new-bcd9da-treat/ https://firstmedia.edu.sg/article/keto-health-gummies-your-df38e57-delicious-path-to-ketosis/ https://firstmedia.edu.sg/guides/reap-the-rewards-of-shark-tank-keto-diet-gummies-a-game-changing-bedfa38-solution-for-weight-loss/ https://firstmedia.edu.sg/health/royal-keto-gummies-customer-reviews-unlock-the-power-of-weight-loss-with-the-1-keto-friendly-0fe1abe-suppl/ https://firstmedia.edu.sg/guides/unlock-the-power-of-40fb-keto-blast-gummy-bears-the-ultimate-guide-to-when-to-take-them-for-optimal-weig/ https://firstmedia.edu.sg/article/pierce-brosnans-wife-keely-shaye-smiths-weight-loss-100-df38e57-pounds-transformation-in-2024/ https://firstmedia.edu.sg/lifestyle/discover-the-power-of-fitlife-keto-940b0cc-gummies-unlocking-a-slimmer-healthier-you/ https://firstmedia.edu.sg/support/cbd-shark-tank-gummies-review-do-they-7b3dfe8-really-work/ https://firstmedia.edu.sg/movie/harmony-peak-cbd-gummies-shark-tank-unlocking-the-power-of-thc-free-e602f50-cbd-in-a-delicious-and-convenie/ https://firstmedia.edu.sg/guides/discover-the-f5ed3-natural-balance-why-balance-cbd-gummies-are-your-best-choice-for-wellness/ https://firstmedia.edu.sg/support/1c27-revolutionize-your-wellness-with-my-life-cbd-gummies-a-game-changing-solution-for-a-balanced-life/ https://firstmedia.edu.sg/movie/revolutionize-your-cannabis-experience-with-our-easy-to-make-cannabis-gummy-recipe-602f5035-pectin-a-compreh/