Fotografie od szewca. Roberta Pokory świat na szklanych negatywach
25.08.2015
Od 16 maja do 30 października 2015 roku w Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu będzie można oglądać wystawę Fotografie od szewca. Roberta Pokory świat na szklanych negatywach.
Prezentuje ona zdjęcia powstałe ze szklanych negatywów, które w 1993 roku pracownicy Muzeum znaleźli na strychu starej drewnianej chałupy we wsi Sucha w Borach Tucholskich.
Ich autor, Robert Pokora (1899-1981), który z wykształcenia i zawodu był szewcem, miał wiele zainteresowań i umiejętności: naprawiał zegarki, motocykle, robił meble na własny użytek. Z aparatem fotograficznym zetknął się przypuszczalnie podczas I wojny światowej, służąc w armii niemieckiej. Zbiór 1255 szklanych negatywów obejmuje prace wykonane od lat 20. do końca lat 50. XX wieku. Nie ma w nim zdjęć wojennych, ponieważ II wojnę światową Pokora spędził w niemieckim obozie jenieckim oraz na robotach przymusowych w III Rzeszy.
Głównymi bohaterami zdjęć Pokory, podobnie jak prac innych fotografów nazywanych chłopskimi, są ludzie. Trzon kolekcji stanowią portrety rodzinne. Nieliczne są pejzaże oraz fotografie architektury. Pokora wykonywał zdjęcia w Suchej i jej okolicach. Uwieczniał wydarzenia ważne dla rodziny oraz społeczności lokalnej. Były to przede wszystkim momenty przełomowe w życiu człowieka – śluby, przyjęcia do Pierwszej Komunii, pogrzeby, rzadziej chrzciny i rocznice ślubu. Pojedyncze zdjęcia wykonał podczas świąt dorocznych – Bożego Narodzenia, dożynek.
Nieliczne, lecz ciekawe są zdjęcia przedstawiające Borowiaków podczas pracy. Pokora sfotografował m.in. młynarzy, piekarzy, kominiarzy, uczestniczki kursów gotowania oraz szycia. Gospodarze pozowali do zdjęć przy nowoczesnych maszynach rolniczych, lecz utrwalone zostały również tradycyjne żniwa. Fotograf uwiecznił ponadto działalność organizacji społecznych i patriotycznych aktywnie działających w międzywojniu na Pomorzu.
Kolekcja zdjęć Pokory jest fotograficzną monografią Suchej i okolic 1. połowy XX wieku, dokumentuje ówczesną modę, życie społeczne, towarzyskie. W tamtym czasie zrobienie sobie zdjęcia było doniosłym wydarzeniem, dlatego odpowiednio się do niego przygotowywano, osoby widniejące na fotografiach zwykle ubrane są odświętnie.
Zdawałoby się, iż szkło jest surowcem kruchym, jednak szklane płytki przechowywane w odpowiednich warunkach są nośnikiem bardzo trwałym. Negatywy Pokory przetrwały wojnę, wieloletni pobyt na strychu, gdzie poddawane były działaniu niekorzystnych warunków atmosferycznych. Większość prezentowanych fotografii powstała z negatywów niemal stuletnich, lecz wiele z nich jakością nie odbiega od tych robionych obecnie, po powiększeniu widoczne są najdrobniejsze detale na niech przedstawione.
Na wystawie prezentowane są wybrane zdjęcia autorstwa Pokory, jego akcesoria fotograficzne, m.in. dwa wielkoformatowe aparaty oraz szklane negatywy, a także fragment warsztatu szewskiego i przybory zegarmistrzowskie.
Kurator, autorka scenariusza: Magdalena Ziółkowska-Mówka
Koncepcja plastyczna wystawy: Wojciech Kiwi Jaruszewski i Kuba Kopczyński.
Koncepcja plastyczna wystawy: Wojciech Kiwi Jaruszewski i Kuba Kopczyński.
Dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
i Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Muzeum Etnograficzne w Social Mediach