Etnoflesz Pokaż wszystkie wpisy

Samopiąta Anna

27.07.2015

26 lipca kościół katolicki wspomina św. Annę, matkę Marii Panny i babkę Jezusa. Przedstawiana m.in. jako nauczycielka Marii w latach dziecięcych, święta Anna (+ I w.) ucieleśnia idee chrześcijańskiego macierzyństwa. Jako patronka rodzin często ukazywana była razem z innymi osobami z rodziny świętej – najczęściej z Marią i Jezusem. W tym typie przedstawienia, który był niezwykle popularny od późnego średniowiecza, nazwano ją św. Anną Samotrzeć (Samotrzecią). 

 
 

Św. Anna Samotrzeć, figurka ceramiczna ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Toruniu,
fot. Marian Kosicki/Muzeum Etnograficzne w Toruniu
 
 
Czasami postać św. Anny zestawiano dodatkowo ze św. Joachimem (mężem) i św. Józefem (zięciem). Wówczas określana była jako św. Anna Samopiąta. Śladem tego – niezwykle dziś rzadko spotykanego przydomka – jest tekst dawnej pieśni: 
 
Samopiąta Anno święta,
Z ciebie bez zmazy poczęta,
Najświętsza Panna Maryja,
Niech nas swą prośbą nie mija
Do Syna, a ty do Wnęka,
Aby jego święta męka
Krewkości nasze zgładziła,
W dzień śmierci zaszczyt sprawiła,
Czasu utarczki z ratunkiem przybyła,
Nieprzyjacioły od nas odpędziła.
 
I twe święty Joachimie,
Niechaj przez świat słynie imię,
Nienaruszony w panieństwie,
Najdoskonalszy w małżeństwie:
Zepsowane napraw stany,
A spraw zgodę między Pany,
Byśmy w pokoju tu żyli,
W jedności Boga chwalili.
ty przedziwny w dzieł Boskich pojęciu,
Poświęcony w twem od Boga poczęciu.
 
Z Jakóba Józefie święty,
Za Ojca od Boga wzięty:
Błagajże nam wcielonego,
Za nas ukrzyżowanego,
Byśmy go nie obrażali,
Za grzechy pokutowali,
W czystem go sercu piastując,
Miłosierdzie wyśpiewując,
Tu i na wieki społecznie z świętemi,
W niebie bez końca z nim królującemi.
 
Pieśń o św. Annie, za: „Śpiewnik Kościelny czyli Pieśni Nabożne z Melodyjami w Kościele Katolickim Używane a dla Wygody Kościołów Parfijalnych przez X. M. M. Mioduszewskiego Zgrom. XX. Miss. Zebrane”, Kraków, 1838.
 
/Agnieszka Kostrzewa/