Muzeum wydało trzecią płytę multimedialną z cyklu „Dziedzictwo niematerialne w województwie kujawsko-pomorskim”. Najnowsza publikacja nosi tytuł „Kujawskie sypanie wzorów piaskiem” i otrzymać ją można bezpłatnie w siedzibie Muzeum.

Tak jak poprzednio, jej przygotowanie i wydanie w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej sfinansował samorząd województwa kujawsko-pomorskiego. Publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży, ale ma nieodpłatnie trafić do instytucji zajmujących się promowaniem niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a także do bibliotek, szkół, domów kultury i osób zainteresowanych kulturą ludową.

Wzory wysypywane piaskiem stały się jednym z elementów sztuki ludowej charakterystycznych dla zdobnictwa kujawskiego, wyróżniającym go na tle sąsiednich regionów. Zwyczaj ten znany był na Kujawach od 2. poł. XIX w. Rozpowszechnił się w okresie pouwłaszczeniowym wraz ze wzrostem zamożności mieszkańców wsi, której efektem stała się większa dbałości o wnętrza mieszkalne i obejścia. Ta forma zdobnictwa, przekazywana z pokolenia na pokolenie, była domeną kobiet i cieszyła się wśród nich dużą popularnością. Do wysypywania wzorów używano białego piasku przynoszonego lub przywożonego zazwyczaj z tzw. piaśnicy, czyli miejsca gdzie kopano piasek. Musiał być suchy, sypki i miałki, dlatego wymagał odpowiedniego przygotowywania. Dla najstarszych tradycyjnych piaskowych wzorów charakterystyczne były motywy mitycznego drzewa życia, a także nawiązania do archaicznej symboliki solarnej i lunarnej.

Ta dawna forma zdobnictwa ludowego ze względu na swoją wizualną atrakcyjność cieszy się coraz większą popularnością wśród współczesnych widzów pokazów i konkursów, które dają im możliwość aktywnego uczestnictwa poprzez tworzenia własnych kompozycji piaskowych. Została doceniona przez zaliczenie jej do unikalnych elementów dziedzictwa niematerialnego Kujaw, które należy utrwalać i promować celem kształtowania poczucia tożsamości regionalnej, będącej istotnym składnikiem naszej kultury narodowej.

Autorką koncepcji płyty jest Bożena Olszewska, kierownik Działu Sztuki i Estetyki MET. Osoby i instytucje, które chciałyby wykorzystać płytę (dostępną w języku polskim lub angielskim) w celach edukacyjnych i popularyzatorskich mogą otrzymać ją bezpłatnie. Płyty osobiście odbierać można w sekretariacie Muzeum Etnograficznego w Toruniu w godz. 8.00-16.00 (tel. 56 622 36 49, e-mail: kontakt@etnomuzeum.pl). Liczba wydawnictw jest ograniczona.

Pierwsza płyta z serii “Dziedzictwo niematerialne w województwie kujawsko-pomorskim” ukazała się w 2016 r. i dotyczyła kujawskiego obrzędu „chodzenia z kozą” (więcej informacji). W 2017 roku ukazała się publikacja o szymborskich przywołówkach (więcej informacji).