W weekend 12-13 maja 2018 r. otwarty dla zwiedzających został Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce – nowy oddział Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Pierwszy w Polsce skansen poświęcony osadnictwu olenderskiemu odwiedziło w tych dniach blisko 5 tys. osób. 

W tych dniach w role mieszkańców chałup wcielili się aktorzy lokalnych grup: Teatru Humoreska oraz Teatru Janek Wędrowniczek. Pracownicy Muzeum opowiedzieli historie związane z powstaniem tego miejsca, można było także odwiedzić stoiska z rękodziełem oraz produktami lokalnymi. 

Park Etnograficzny zwiedzać można regularnie w godzinach otwarcia placówki: wtorek-niedziela: 10.00-18.00, środa: 9.00-16.00, poniedziałek: nieczynne (Ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem Parku, 1,5 godziny dla grup). Grupy zorganizowane mogą zarezerwować termin telefonicznie (513-677-255) lub e-mailowo (sklepik.ope@etnomuzeum.pl). Więcej informacji: https://etnomuzeum.pl/dla-zwiedzajacych 

Do Parku dojechać można rowerem, samochodem (na terenie skansenu dostępny jest bezpłatny parking), a także autobusem: trasę na linii Toruń – Wielka Nieszawka obsługuje firma Arriva (www.arrivabus.pl). Do parku dotrzeć można również drogą wodną – Fundacja “Zamek Dybów i Gród Nieszawa” oraz Slow Flow Guru organizują również rejsy batem wiślanym z Torunia do Olenderskiego Parku Etnograficznego (więcej informacji).

Na terenie Parku znajdują się 3 zagrody, składające się z 6 zabytkowych budynków mieszkalnych i gospodarskich. Przeniesione zostały z terenu Doliny Dolnej Wisły i pochodzą z XVIII i XIX w. Obiekty te to najcenniejsze, zachowane do dnia dzisiejszego, przykłady architektury charakterystycznej dla osadników olenderskich.

Wśród nich znajduje się  jeden z trzech ocalałych na tym terenie domów podcieniowych, zbudowany we wsi Kaniczki w 1757 r., jedyna zachowana do dziś zagroda z częścią mieszkalną, inwentarską i stodołą pod jednym dachem pochodząca ze wsi Niedźwiedź (ok. 1790), czy jedyny wolno stojący spichlerz z Wielkiego Zajączkowa z początku XIX w. Zagrody wzbogacone zostały małą architekturą, w postaci piwniczek, studni i płotów, obsadzone zielenią i uzupełnione przydomowymi ogródkami i sadami. Główna droga wytyczona została wzdłuż wału przeciwpowodziowego zabezpieczającego koryto Wisły, w poprzek której powstały równoległe pasy pół, które oddzielają kanały odwadniające, obsadzone wierzbami. Na powierzchni ponad 5 ha, zrekonstruowany został fragment wsi o najbardziej charakterystycznym dla osadnictwa olenderskiego układzie, czyli tzw. rzędówki bagiennej.

Lokalizacja Parku nie jest przypadkowa. Wielka Nieszawka posiada bogatą historię związaną z menonitami i osadnictwem olenderskim. Ich obecność odnotowana została w tej wsi już na początku XVII w, a do końca II wojny światowej był to jeden z głównych ośrodków życia tej społeczności, która założyła tu gminę wyznaniową wraz z domem modlitwy. Pozostałością po nich jest włączony w obręb Parku cmentarz menonicki, do niedawna zniszczony i zaniedbany, obecnie uporządkowany z wyeksponowanymi nagrobkami.

Wydarzenie zostało objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018