W połowie stycznia 2011 zbiory fonograficzne Muzeum wzbogaciły się o kolejne wartościowe eksponaty. Dzięki uprzejmości Pani Danuty Kasjanowej, wdowy po profesorze Janie Mirosławie Kasjanie, do MET trafiło prywatne archiwum dźwiękowe Pana Profesora.

Profesor Jan Mirosław Kasjan.

Profesor Jan Mirosław Kasjan urodził się 9 lipca 1933 roku w Żurominie. Dzieciństwo spędził na Podolu. Po wojnie, w 1945 roku rodzina Kasjanów wróciła do Polski w ramach akcji repatriacyjnej i osiadła w Lipnie. W roku 1951 Jan Mirosław otrzymał świadectwo dojrzałości, a następnie został studentem filologii polskiej na UMK w Toruniu, którą ukończył z wyróżnieniem w 1955 roku. Obejmując stanowisko asystenta z pasją poświęcił się naukowym dociekaniom nad rodzimym folklorem, przede wszystkim nad drobnymi formami poetyckimi, takimi jak przysłowie, zagadka, zamawianie. Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora Kasjan już jako adiunkt poświęcił się pracy organizacyjnej. Od 1965 roku prowadził nadzór nad Sekcją Folklorystyczną Naukowego Koła Polonistów. W 1968 został powołany na stanowisko docenta, w tym okresie współpracował również z Podyplomowym Studium Etnografii, działającym przy Instytucie Archeologii i Etnologii UMK w Toruniu. Przez wiele lat prowadził tam, według autorskiego programu, zajęcia z literatury ludowej. Po doktoracie zainteresowania Jana Mirosława Kasjana skoncentrowały się na folklorze, zarówno w zakresie badawczym, jak i translatorskim. W roku 1994 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, dalej prowadził intensywne prace badawcze nad rodzimą i ukraińską literaturą ludową. W 2001 roku ze względu na stan zdrowia Profesor przeszedł na emeryturę. Jeszcze przez kilka lat pracował na pół etatu, prowadząc wykłady i konwersatoria. Zmarł 21 kwietnia 2010 roku.

Wstępna charakterystyka przekazanego archiwum profesora Kasjana.

W skład przekazanego zbioru wchodzi: 15 taśm szpulowych (różnych firm m. in. BASF Foton, ORWO, ACMA i inne) i 18 taśm kasetowych (także różnych firm m. in. Stomil, Superton, SONY i inne). Wszystkie są w dobrym stanie technicznym, mają dość dokładne opisy zawierające podstawowe informacje, takie jak: miejsce nagrania, wykonawca, incipit lub tytuł utworu. Niestety zdecydowanym minusem całego zbioru jest brak dat sporządzania nagrań. Można się tylko domyślać, na podstawie tytułu i tekstu jednego nich, że zostały one zarejestrowane po 1978 roku. Chodzi w tym przypadku o utwórSzczęśliwa dla Polski godzina wybiła, mówiący o wyborze Kardynała Jana Wojtyły na Papieża. Poza tymi niezbędnymi informacjami, które są powszechnie stosowane w praktyce etnomuzykologicznej, wśród opisów możemy odnaleźć bezpośrednie odniesienia do prac magisterskich, bazujących na zawartości dźwiękowej archiwum. Wynika z tego, że autorami zapisów byli przeważnie studenci, którzy pod kierunkiem profesora prowadzili liczne badania terenowe. Ich efekty wykorzystywali podczas pisania prac magisterskim. Prace te aktualnie znajdują się w Zakładzie Folklorystyki i Literatury Popularnej UMK w Toruniu.

Ze względu na rodzaj nośników wykorzystanych podczas nagrania archiwum można podzielić na dwie części (podział ten wyznaczyć może także pewne chronologiczne ramy, biorąc pod uwagę zastosowanie w nagraniach nowszego nośnika jakim jest kaseta magnetofonowa):

I. Taśmy szpulowe: 15 sztuk:
W tym 9 taśm szpulowych (BASF), nagrania dobrej jakości zawierające utwory z Mazowsza, Podlasia, Kurpiów i byłych województw: zamojskiego, lubelskiego, suwalskiego, rzeszowskiego, biłgorajskiego, kieleckiego. Są wśród nich ballady (np. ballady sieroce), pastorałki ludowe, pieśni weselne, zalotne, rekruckie, kołysanki i inne. Większość z tych utworów wykonana została a capella (i te bezwzględnie mają większą wartość muzykologiczną), chociaż występują także takie z udziałem zespołów ludowych.
4 taśmy szpulowe (Foton), nagrania pochodzące z terenów dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego (Bobrowniki, Radziejów Kujawski, Wichowo, Zbytkowo), są pieśni flisacze, dziadowskie, rodzinne, weselne, miłosne, ballady. Tu także znajdują się zapisy obrzędu weselnego i bajek.
1 taśma (ORWO), nagrana w Kuczborku (byłe województwo ciechanowskie) ze śpiewem oraz opowiadaniami Haliny Góralskiej.
1 taśma (ACMA), nagrana w Pawelu Wielkim (byłe województwo żywieckie), zawierająca pieśni: pasterskie, zalotne, sobótkowe, weselne.

II. Taśmy kasetowe: 18 sztuk:
W tym 8 kaset (Stilon, Superton), pochodzących z województwa kujawsko-pomorskiego (Izbica Kujawska, Wólka Kujawska), zawierających wybór pieśni powszechnych i obrzędowych, przyśpiewek weselnych oraz wywiadów.
3 kasety (SONY, Philips) z Żurawicy i Bolestraszyc (województwo podkarpackie) z nagraniami pieśni zalotnych, wojskowych, dziadowskich, weselnych i wywiadów.
1 kaseta (SKC) pochodząca ze wsi Józefów (koło Kutna), zawierająca materiał muzyczny pochodzący ze ślubu Bożeny Wypych i Stanisława Kubiaka.
1 kaseta (BASF) z muzyką inspirowaną twórczością ludową Zespołu Pogranicze z Szypliszek.
1 kaseta (RAKS) z muzyką Zespołu Polskiego Marii Krupowies.
1 kaseta (TDK) (miejsce nagrania nieznane) z utworami o charakterze ludowym, śpiewanymi przez Pana Olkowicza.
1 kaseta (Stilon) z bajkami i legendami (miejsce nagrania nieznane).
1 kaseta (Superton) z utworami inspirowanymi muzyką ludową śpiewanymi przez Halinę Muszyńską.
1 kaseta (JVC) zawierająca rejestrację koncertu Janusza Prusinowskiego (śpiew, lira korbowa) w toruńskim Muzeum Etnograficznym w 1997 roku.

Już wstępna ocena pozyskanego materiału pozwala stwierdzić, że uzupełni on, urozmaici i wzbogaci dotychczasowy stan zbiorów fonograficznyh Działu Folkloru. Przede wszystkim ze względu na dobrą jakość nagrań oraz stan techniczny stanowić on będzie ciekawy materiał wykorzystywany w działalności edukacyjnej i promocyjnej Muzeum. Z kolei ze względu na wartość naukową może on być też źródłem opracowań, nie tylko tych dotyczących zagadnień folkloru muzycznego. Oceniając te materiały nie można też pominąć faktu, że są one efektem pasji i systematycznej pracy badawczej, która podkreśla sentymentalno-nostalgiczny charakter zbioru.

Zdjęcia wykorzystane do ilustracji tekstu pochodzą z prywatnego archiwum żony prof. Kasjana. Wszystkie informacje dotyczące życiorysu profesora Jana Mirosława Kasjana pochodzą z tekstu Violetty Wróblewskiej zamieszczonego w „Pamiętniku Literackim” Wrocław 2010, z. 4, s. 233-237.                             
Przekazane materiały                                          Prof. Jan Mirosław Kasjan z uczennicami