Dawna wiejska szkoła, to najczęściej jedna izba lekcyjna w przeznaczonej na szkołę wiejskiej chacie, w której uczyły się jednocześnie starsze i młodsze roczniki dzieci. Nauczyciel siedział za stołem, na którym królowało specjalne naczynie do piasku, którego używał głównie on sam do osuszania zapisów w dzienniku czynionych atramentem. Bibuła w tym czasie nie weszła jeszcze do powszechnego użytku. Atramentem pisali uczniowie starszych klas posługując się stalówkami osadzonymi w obsadkach i maczanymi w kałamarzu z atramentem. Kleksy skutkowały przepisywaniem na nowo stronic i karą. Młodsze dzieci przez pierwsze lata nauki pisały na specjalnych tabliczkach z rysikiem. Do szkoły wędrowały boso lub niosąc buty w ręku, taszcząc związane sznurkiem: podręcznik, tabliczkę i piórnik z rysikami, abecadło. Lekcja zaczynała się modlitwą w zaborze pruskim oczywiście w języku niemieckim  Nauczyciel żegnał się lewą ręką, by dzieci poprawnie powtarzały gesty jakby w lustrzanym odbiciu. Za wszelkie przewinienia a zwłaszcza za mówienie po polsku dzieci czekała kara cielesna: razy wymierzano w dłoń lub w pośladki długą trzciną lub specjalną dyscypliną inaczej zwaną na Pomorzu pydą. Karę stosowano podczas lekcji a czasem zostawiano w tym celu delikwenta po zajęciach. Znane było też klęczenie na grochu czy z uniesionymi rękoma. Dla źle uczących się w wielu szkołach była stosowana t.zw. ośla ławka.
Dodatkowo uczniowie na przerwach musieli włączać się w pomoc w gospodarstwie nauczyciela. Za to od gospodyni – żony nauczyciela można było zarobić poczęstunek: pajdę chleba, czy taki przysmak jak kwaśne mleko z cynamonem. Droga przed szkołą była miejscem lekcji gimnastyki, ale też i zabaw na przerwach, z których odwoływał bezlitośnie dzieci dźwięk ręcznego dzwonka. N lekcjach czasem zamiast żmudnego sylabizowania czy kaligrafowania uczniów pochłaniały zupełnie inne zajęcia, ot choćby robienie gap z papieru czy inne psoty…Ale o tym na razie sza! – zainteresowanych życiem szkolnym naszych pradziadków uczniów i nauczycieli zapraszamy na zajęcia edukacyjne od drugiej połowy września do Muzeum Etnograficznego. 

Informacje i zapisy: Dział Edukacji i Promocji, tel. 056 622 89 43
 

Maria Pokrzywnicka